Εαρπηγών-Συναντήσεις Γραφής και Συνανάγνωσης

Τα παρακάτω κείμενα παρήχθησαν από εργασίες που εδόθησαν στις συναντήσεις Γραφής και Συνανάγνωσης Εαρπηγών 2012-2013 (Εμψυχωτές: Ματίνα Μοσχοβή, Συγγραφέας-Ηθοποιός; Παναγιώτης Λακιώτης,

Απ’ το περιοδικό “Περιοδικώς”, Απρίλιος 2013-Τεύχος 2, και την ομάδα Εαρπηγών (ΤΟ ΕΑΡ ΤΩΝ ΠΗΓΩΝ, αναγραμματισμός των λέξεων ΥΔΩΡ, ΠΥΡ, ΓΑΙΑ, ΑΗΡ)

Facebook: Συναντήσεις Γραφής και Συνανάγνωσης, Εαρπηγών

Στιγμιότυπα από το σεμινάριο ταχυδραμάτων με τη Ματίνα Μοσχόβη και τον Παναγιώτη Λακιώτη.

Ένα απόσπασμα απ’ τις σελίδες 42-43, γραμμένο απ’ τον Αντώνη Κρητικό:

Τραγικό εκ του τράγω, έτραγον, δωρικός τύπος του τρώγω.

 Η έκθεση της ιδέας του τραγικού επικεντρώνεται στην προϊστορική και πρωτόγονη βία (εποχή) του ανθρώπου, τότε που παρά το άγνωστο του πολιτισμικού πεδίου, αλλά κατά τεκμήριο ελεεινού επιπέδου, τέτοιου που να ελκύει την αδιαφορία μας, ο κόσμος συνέχιζε να συμπράττει από καιρό, στο άσμα (τραγούδι) και τον χορό. […] Η ιστορική καταγραφή παρέλαβε πολύ καθυστερημένα και ενέταξε στον άμεσο ορίζοντα της, μια πολύ παλιά πραγματικότητα. Ότι ο άνθρωπος γέννησε από ανάγκη το δράμα κάθε χορευτική και ασματική εκδήλωση, μαζί, δίδυμη, με την τραγική συνείδηση. Την αποκλειστική, η μια από τις θεμελιώδεις συνιστώσες της ανθρώπινης συνείδησης, που δημιουργώντας το παράλογο του βουβού υπάρχει σ’ έναν κόσμο με πολλαπλασιαζόμενο το εκκωφαντικό άγος, τοποθετεί τον άνθρωπο στην οριακή θέση ανάγκης να βγάλει φωνή, να ενεργήσει σωματικά, με τρόπο, άλλο, μη φυσικό: ποιητικό, αναζητώντας να αισθανθεί τα όρια της απολεσθείσας αρμονίας του μέτρου, του ρυθμού, της ευλογίας, της ευωχίας, για να μεταστήσει, μεταλλάξει, να αναστήσει την τρωμένη ακεραιότητα να εξέλθει του αβίωτου, αλόγου άγους, νέος. Να προσδώσει βήμα βήμα αχή-ιαχή ειρμό σε κάτι χαλασμένο. Να επανασυστήσει το κηλιδωμένο και τετριμμένο κάλλος, που η συνείδηση του μνημονεύει εύρυθμα. Έτσι, φαίνεται ότι η έννοια της μολπής, το αρχέγονο, αδιαίρετο σχήμα: άσμα-χορός, προέρχεται άμεσα από το τραγικό βίωμα.

 Τραγωδία=τράγω+ωδή, ουχί η τράγων ωδή ή επί τράγω ωδή.

Τραγωδία είναι το είδος εκείνο της τέχνης που συνδέθηκε πιο έκδηλα με την ανθρώπινη υπόθεση του τραγικού. Ανδρώθηκε στις παρυφές της ιωνικής Αθήνας με τον δωρικό κόσμο, παρότι είναι γνωστό ότι προέρχεται από το δωρικό περιβάλλον.

Είναι χαρακτηριστικό ότι ενώ τα έργα γράφονταν σε όλα τους τα μέρη στην ιωνική διάλεκτο, τα χορικά, από παράδοση, ως η κοιτίδα του είδους, γράφονταν στην δωρική.

Όπως φαίνεται και στην επικεφαλίδα (η τράγων ωδή), η επικράτουσα και σε κάποιο βαθμό, αβασάνιστη άποψη, ισχυρίζεται ότι η λέξη προέρχεται από τα δέρματα τράγου που φορούσαν οι τελεστές σ’ εκείνες τις πρώτες ιεροπραξίες, ονοματοποιώντας τα υποκείμενα σαν τράγους. Και την ωδή τους, σαν τράγων ωδή….Κατ’ αρχάς, σε όλες τις θυσίες του ελληνικού κόσμου δεν θυσίαζαν αποκλειστικά τράγους, δηλαδή το άρρεν της αιγός. Συνήθιζαν να προσφέρουν θυσία μια πλειάδα ζώων, σχεδόν όλα τα οικόσιτα που υπήρχαν, αναλόγως τι διέθεταν και τι επίτασσε η περίπτωση. Τράγος λοιπόν καλείται το θυσιαζόμενο ζώο, ότι και αν ήταν , και συνεκδοχικά ο θυσιαζόμενος άνθρωπος στην υπόθεση μιας τραγωδίας. Είναι η ωδή στον τρωγόμενο και τρώγοντα. Σ’ εκείνον που τρώει και τρώγεται.

© 2013, ΕΑΡΠΗΓΩΝ, ΑΝΤΩΝΗΣ ΚΡΗΤΙΚΟΣ 

Και η μεταποίηση του απ’  τον Μενέλαο Καραγκιόζη:

Πρέπει να συνδέουμε τα σπλάχνα μας

με το εσωτερικό υπόβαθρο του νου.

Ονοματοποιώντας ένα άτιτλο στίχο

φραγμένη η κοιτίδα της γραφής.

Άστρο τελετουργικά λογισμένο

ποια είναι η σημασία των πράξεών σου;

Μας ελκύει η αδιαφορία του σύμπαντος.

Άνθρωποι τραγικοί

επικεντρώνονται στην ζωή τους

άγνωστο γιατί

με ψυχές προϊστορικές

και καρδιές πρωτόγονες

ερωτεύονται.

Απ’  εκείνον που τρώει και τρώγεται

δεν θα τολμούσα να ζητήσω ένα κομμάτι ψωμί.

Ο κόσμος μας συνέχιζε να εκθέτει την βία του.

Η συνείδηση προέρχεται άμεσα από την σκοτεινή άβυσσο

ανδρώθηκε στις παρυφές της ανυπαρξίας.

Είναι κάποιες πράξεις

όπως οι θυσίες των ζώων

που σου επιτάσσουν

να συζητάς έντονα

σαν λευκοπερίστερο

καθισμένο στο

περβάζι του παραθύρου

κι έτσι καταφέρνουμε

να βλέπουμε έξω

απ’  την απελπισία

όπως το θυσιαζόμενο ζώο.

Με ξένα χέρια γραφόταν η ικεσία

οι γυμνοί μηροί ας μεταλλάξουν ποιητικά

τα δίδυμα βήματά τους.

Όσο έφεγγαν τα αντιπαράλληλα πρόσωπά σας

την έκφραση του τραγικού

περνούσαν ζωές πολλές

αν κι άγνωστες

αντεπιστρεφόντουσαν στον θάνατο.

Φεγγάρι κατεβασμένο

ως το αιδοίο της νύχτας.

Υπάρχεις ουρλιάζοντας

σ’  ένα κόσμο βουβό.

Φορώντας δέρματα τράγου

δίκοπα ενανθρωπισμένοι

μιμούμαστε τους μονοκύτταρους οργανισμούς.

Έστω ότι ναι

υπάκουα ακούμε

τα μοναχικά

τραγούδια των ανέμων

περιορίζονται οι μοίρες,

πρώτα απ’  όλα

η προσέγγιση του ελεεινού.

Γιατί νιώθει δυστυχισμένος

ο άνθρωπος;

αφού έτσι κι αλλιώς

θα πεθάνει

άλλωστε όπως είναι

γνωστό

προέρχεται απ’  τον θάνατο.

Άκρατη σάρκα

αρχέγονα νέα

αναλαμβάνεις να κηλιδώσεις

οτιδήποτε το ιερό.

Φυτεμένος ο ταπεινός λόγος

στ’  ακαλλιέργητα μέσα κύτταρα

του πρωτανθρώπου.

Το οποιοδήποτε ανθρώπινο

κίνητρο

σκιασμένο στο μαύρο

ορχηστρικά θρηνούμε

την εξέλιξη του είδους μας.

Αβίωτα ζούμε σε κάποια

χαλασμένη πραγματικότητα.

Βλέμματα καταποντισμένα στο αίμα.

Χορευτικά ας εξέλθει το παράλογο.

Πολύ καθυστερημένα

ο άνθρωπος

ξανασκαρφάλωσε

πάνω στα δένδρα

με όλο το βάρος

της άγνοιάς του.

© 2015, MENELAOS KARAGIOZIS, HELLENIC POETRY

* All images used with permission.

Ο συγγραφέας Αντώνης Κρητικός.

8oς Χρόνος Εαρπηγών, “Γραφή και Συνανάγνωση”

* All images used with permission.

Μαρία Σχοινά

Τι ήτο λοιπόν το φως εκείνο;

Η δε γη ήτο όμορφος και έρημος και σκότος επι του προσώπου της αβύσσου.

και είπεν ο θεός “Γεννηθήτω φως” και εγένετο φως.

Ημέρα πρώτη

Τι ητο λοιπον το φως εκεινο;

…Και είπεν ο θεός¨”ποιήσωμεν άνθρωπον κατ’ εικόναν και καθ’ ομοίωσινκαι

εγένετο…σκότος.

[…]

*Ημέρα τριακοστή Τρίτη

Ξεστρατίζουν οι λαβύρινθοι του νου

διαγκωνίζονται στείρα οι νευρώνες

σ’ ενα φαύλο  στίβο.

Υποκριτικές ερωτήσεις δεν εισπνέουν την απάντηση

Κι αν την ακούσουν οι χωρίς ώρα ακούοντες

την φυλακίζουν στο χειρουργείο

για να την πετσοκόψουν.

*Ημέρα τριακοστή τριακοστή Τρίτη

[…]

η αλαζονεία ακκίζεται στο κάτοπτρο της ύβρεως

οι ερειπιώνες του πνεύματος εκτείνονται Σφραγίζονται με αίμα οι πύλες για το αχώρητο

[…]

-Σκύψε ν’ αγγίξεις λίγο το σκοτάδι!

Και ενεδύθη

υπακούοντας εντολάς

σκότος εκ σκότους.

Και ετσακίσθη

με τέτοιου είδους ενδύματα

σε ακρογωνιαίους λίθους υπάρξεως

μέχρι που τα γόνατα

λύγισαν και ορθώθηκε

εις πείσμα των καιρών

το Εγώ,

το Εγώ του!

[…] © 2013, ΕΑΡΠΗΓΩΝ, ΜΑΡΙΑ ΣΧΟΙΝΑ

Και η μεταποίηση του απ’ τον Μενέλαο Καραγκιόζη:

Γέννησες το κενό

κι η σιωπή σου έδυσε/

ξεστρατισμένη ακίνητη γη

σαν φως/

σκέψη διογκωμένη

πετσόκοψες τον νου/

φαύλοι θεοί φυλακιστήκαν

σ’  ένα αμετάβλητο λαβύρινθο/

κίβδηλων ψυχών

οι θεσμοθετημένες υπάρξεις/

σε σκονισμένο χειρουργείο

ο νεκρός εισπνέει θάνατο/

ακάθαρτο αίμα εναγκαλισμένο πόνο

επεκτείνεται προς τις σπηλιές σου

καρδιά/

σκιές σκοταδιού σκύψτε

ν’  αγγίξετε

το μέτωπο της νύχτας/

θαλασσινό στερέωμα

ανασαίνεις κύμα

παλεύοντας ανασταίνεσαι/

χαλάσματα κυμάτων

περιδιαβαίνουν

αγεφύρωτα πελάγη/

προσδοκίες αγγιγμάτων/

υπακούοντας εντολές

τσακίσθηκες/

αιθέριο εγώ

πεισματωμένο

ανακαλύφθηκες ως σπλάχνο/

γονατισμένα άστρα

σαν να προχεύχονται/

ανέκφραστο ορθώθηκε το σκοτάδι/

ακρογωνιαίο σύμπαν

λυγισμένο το φως σου.

© 2015, MENELAOS KARAGIOZIS, HELLENIC POETRY

Η Εμψυχώτρια Ματίνα Μοσχοβή γεννήθηκε στον Πειραιά. Σπούδασε φωνητική, τραγούδι και θέατρο. Ζει και εργάζεται στην Αθήνα. Έργα της είναι: “Ο άκτωρος λόγος” (ποιήματα, Άγρα, 1988), “Υοσκύαμος” – ποιήματα / “Νουμηνία” – μικρό πεζό (Άγρα, 1991), “Εικόνες καταστάσεως θαλάσσης” (ποιήματα, Άγρα 1994), “Όλες τις Κυριακές με βροχή” (σκηνικό ποίημα για μία ηθοποιό, Άγρα 1996), “Αιμωδία για τσέλλο και δύο φωνές” (Στιγμή, 1998), “Κυμοθόη” (ποιήματα, Γαβριηλίδης 2003), “Κατά πρόσωπο” (σκηνικό ποίημα για έναν ηθοποιό, Γαβριηλίδης, 2004) κ.ά.

Παναγιώτης Ευστ. Λακιώτης: Facebook

Εαρπηγών
Συναντήσεις Γραφής και Συνανάγνωσης

Εν μέσω μιάς τερατωδίας,με πρωταγωνιστές, αφ΄ενός τους Καίσαρες του χρήματος που αλώνουν χώρες κι αφ΄ετέρου λαούς, που φαίνεται πως έχουν απωλέσει την θερμουργό πηγή τους,εν μέσω ανυδρίας και βαθειάς παρακμής, όπου σχεδόν τα πάντα είναι ηθικώς διαβρωμένα, ο Εαρπηγών, παραμένει προσηλωμένος στην απέραντη αλληλεγγύη των ανθρώπων (ζώντων και τεθνεώτων )που δεν είναι άλλη,από την Τέχνη.

Πυρήνας των αναζητήσεών τους για την περίοδο 2012-2013 ήταν :
ο ΟΙΔΙΠΟΥΣ ΤΥΡΑΝΟΣ και ο ΟΙΔΙΠΟΥΣ ΕΠΙ ΚΟΛΩΝΩ του ΣΟΦΟΚΛΗ (496-406 π.Χ)
Από το σκότος και τον σκοτασμό (Θήβα) στο φως και τον φωτισμό (Αθήνα-Κολωνός)

Με τις ελάχιστες δυνάμεις τους, προσπαθούνε να προσεγγίσουνε τον μέγιστο γρίφο

Ποιός είναι ο άνθρωπος

Μερικές από τις έννοιες που τους απασχολήσανε είναι : Ύβρις και Αμαρτία, Ενοχή και Αθωότητα, Έλεος και Φόβος, Μοίρα, Άτη, Ευθύνη, Όραση, Ιερό, η αμφίσημη, δυσμετάφραστη έννοια ”δεινός”, αυτό που ο Σοφοκλής ονομάζει ”ωμός δαίμων” κι ακόμη το Σώμα, όχι ως αντικείμενο όπως είναι στην νεωτερική συνείδηση, αλλά ως ιερό αντίδωρο της ύπαρξης, ως επίκεντρο κοσμικών δυνάμεων (τραγικόν δέμας)

Οι λέξεις ως σημεία και σύμβολα. Η μεταφορά ως ανακάλυψη.
Από τη μετάφραση στη μαρμαρυγή του πρωτοτύπου.
Από το σήμερα στις κεραυνοβόλες ανατάσεις της ελληνικής γλώσσας.

Παράλληλα οι ΣΚΟΡΠΙΕΣ ΣΕΛΙΔΕΣ των :
ΝΙΤΣΕ, ΚΙΡΚΕΓΚΩΡ, ΝΤΟΣΤΟΓΙΕΦΣΚΙ, ΚΑΦΚΑ, ΤΖΟΫΣ, ΚΑΝΕΤΙ, ΣΑΜΠΑΝΤΟ, ΚΑΜΥ, ΜΠΕΚΕΤ, ΚΟΝΡΑΝΤ, ΠΑΠΑΙΩΑΝΝΟΥ, ΜΑΛΕΒΙΤΣΗ, ΤΕΡΖΑΚΗ, ΚΟΝΔΥΛΗ, ΚΑΡΟΥΖΟΥ.
κ.ά τραγικών και αντιτραγικών πνευμάτων,θα αντικριστούν με τον τραγικό λόγο του ΣΟΦΟΚΛΗ

Από το πάσχειν χωρίς λόγο, δηλαδή την ανυπαρξία πνευματικού ορίζοντα, στην εμβίωση του τραγικού, δηλαδή, τον πλέον απελπισμένο αγώνα της ανθρώπινης συνείδησης να κρατηθεί στην περιοχή του νοήματος.

Αλλά η σπουδή τους θα έμενε ανολοκλήρωτη άν απέναντι από την αλόγιστη ελευθερία του τραγικού ”Ιδού είσαι ελεύθερος,κλάψε για την ελευθερία σου” δεν παραθέτανε την αλόγιστη ελευθερία του κωμικού ”Ιδού είσαι ελεύθερος,χαίρου για την ελευθερία σου ”.
Οί ΌΡΝΙΘΕΣ του ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΗ (440-385 π.Χ)έργο φυγής από την πραγματικότητα, πλούσιο σε λυρισμό και ευρήματα, δεν συμπλήρωναν αυτόν τον κύκλο. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ 2012-2013.

* All images used with permission.