ARAB POETS, GREEK TRANSLATIONS AND THE UNITED STATES OF TERRORISM

WITH THE MINOR ASIA CATASTROPHE THE “GREAT IDEA” OF HELLENISM WAS DESTROYED ONCE AND FOREVER.

ONE OF ITS CATASTROPHIC CONSEQUENCES WAS THAT GREECE BECAME ISOLATED NOT ONLY FROM TURKEY BUT FROM THE ARABIC CIVILIZATION AS WELL.

THE GREEKS AND THE EUROPEANS OWN SO MUCH TO THE ARABIC CIVILIZATION.  IT WAS BECAUSE OF HIM THAT THE ANCIENT HELLENIC CIVILIZATION, DURING THE DARK AGES OF EUROPE, SPREAD ITS WINGS TO NORTH EUROPE.

LET US HOPE THAT WITH THE INTERNET NOWDAYS WE, THE GREEKS, WILL COME AGAIN CLOSER TO THE ARABS.

NOWDAYS THE ALMOST TOTAL CATASTROPHE OF LIBYA, IRAK AND SYRIA REMIND US THE MINOR ASIA CATASTROPHE.

I CAN THINK OF NO GREATER TERRORIST THAN THE SUPERPOWER CALLED THE USA, OR SHOULD WE SAY THE UNITED STATES OF TERRORISM (UST)?.

ANY OTHER TERRORIST ATTACKS ARE NOTHING ELSE BUT BAD IMITATIONS OF THE UST.

LET US USE THE PACIFISTIC AND THE BEST WAY TO TRY TO STOP UST

THAT IS LET US USE ARABIC AND HELLENIC POETRY

“THE GREAT IDEA”

The Megali Idea (Greek: Μεγάλη Ιδέα Megáli Idéa, “Great Idea”) was an irredentist concept of Greek nationalism that expressed the goal of establishing a Greek state that would encompass all ethnic Greek-inhabited areas, including the large Greek populations that were still under Ottoman rule after the Greek War of Independence (1830) and all the regions that traditionally belonged to Greeks in ancient times (the Southern Balkans, Anatolia and Cyprus).

The term appeared for the first time during the debates of Prime Minister Ioannis Kolettis with King Otto that preceded the promulgation of the 1844 constitution. This was a visionary nationalist aspiration that was to dominate foreign relations and, to a significant extent, determine domestic politics of the Greek state for much of the first century of independence. The expression was new in 1844 but the concept had roots in the Greek popular psyche. It long had hopes of liberation from Turkish rule and restoration of the Byzantine Empire.

Πάλι με χρόνια με καιρούς,

πάλι δικά μας θα ‘ναι!

(Once more, as years and time go by, once more they shall be ours).

The Megali Idea implied the goal of reviving the Eastern Roman (Byzantine) Empire, by establishing a Greek state, which would be, as ancient geographer Strabo wrote, a Greek world encompassing mostly the former Byzantine lands from the Ionian Sea to the west, to Asia Minor and the Black Sea to the east and from Thrace, Macedonia and Epirus to the north, to Crete and Cyprus to the south. This new state would have Constantinople as its capital: it would be the “Greece of Two Continents and Five Seas” (Europe and Asia, the Ionian, Aegean, Marmara, Black and Libyan seas, respectively).

The Megali Idea dominated foreign policy and domestic politics of Greece from the War of Independence in the 1820s through the Balkan wars in the beginning of the 20th century. It started to fade after the defeat of Greece in the Greco-Turkish War (1919-1922) and the Great Fire of Smyrna in 1922, followed by the Population exchange between Greece and Turkey in 1923. Despite the end of the Megali Idea project in 1922, the Greek state expanded five times in its history, either through military conquest or diplomacy (often with British support). After the creation of Greece in 1830, it later annexed the Ionian Islands (1864), Thessaly (1881), Macedonia, Crete, southern Epirus and the Eastern Aegean Islands (1913), Western Thrace (1920) and the Dodecanese (1947), making them Greek territory.

WIKIPEDIA

Girl Syria – Syrian Poet Souleiman Al-Issa

BIOGRAPHY

Sulaiman al‑Issa was born 1921 in the village of Noayriyeh ‑ Oronte orchards, situated 20 Km to the west of the historical city of Antakya .

– He received his first education under the mulberry tree shadowing the house yard . He learned the Koran, the famous preislamic poems ( Mu’allaqat ) which were hung in the Holy Ka’ba , the famous Mutanabbi collection of poetry, and a great many other Arabic poems. The village had no other school but the traditional Kuttab , which was also the poet’s home . His father lived and taught there.

– He started writing poetry at the age of ten and his first collection described the misery and weariness of the peasants .

• His primary education took place in Antakya. When he started school he was so advanced that he was placed immediately into the fourth class . By that time the district of Al ‑Liwa , which included Antakya, was in a stage of revolution due to the Arab inhabitants discovering the plan of the French (who had a mandate in Syria at this time) to separate the area from Syria and offer it to Turkey .

– During his fifth and sixth grades in Primary school his poetry contributed to the demonstrations and national fight of his fellow ‑ citizens of Liwa.

– After the separation of his native district he emigrated to other parts of Syria to continue with his friends, the fight against the French Mandate . He continued his education in secondary schools at Hama ; Lattakia and Damascus . In that period of his life he experienced the bitterness of homelessness and began to realize the importance for him of fighting for Arab unity, independence and freedom .

– He was imprisoned many times for his political poems and attitudes.

– He shared in the foundation of the Ba’th party While still at secondary school in Damascus .

– Given an Iraqi scholarship , he attended a teacher training college in Bagdad.

– After graduation he returned to Syria to take up a post as teacher of Arabic language and literature in a secondary school in Aleppo .

– He lived in Aleppo from 1947 to 1967 teaching, Writing and sharing in the national struggle .

– In 1950 he married and had two sons and a daughter.

– In addition to Arabic and some Turkish ; he also speaks French and English .

– He has travelled extensively in the Arab world and has also visited many other countries .

– After the Arab ‑ Israeli war in 1967 he started writing for children and made it his primary concern .

– His biography for children written in poetry and then in prose , was entitled ‘I am telling you my childhood , O small ones’ His second autobiography was ‘The child Waïl in his search for his homeland’.

– With his wife Dr. Malake Abiad he contributed translations of many literary books ( from English and French into Arabic) mostly Algerian books originally written in French .

– In October 1982 he received the Afro – Asian Writers’ Union Lotus Prize for poetry .

– In 1984, his poetical works for children received the price of the Arab League, Educatinal, cultural, and Scientific Organization.

– In 1990, he was elected as a member of the Arab Language Academy (Damascus).

– In 2000, he received The Babatin Prize for poetical creativity.

Books by the poet

• The Poetical works (4 volumes), Beirut, al-Mu’assassa al ‘Arabiyya,   1995.

• The path of a life time (Autobiographical Highlights, Beirut, al-Mu’assassa   al-Arabiyya, 1996.

• Al-Thumâlât (5 volumes), General Isntitution for the Book, Sanaa, 1999,   2004, 2005.

• The Divan for children, Dar al-Fikr, Damascus, 1999.

• The Divan of Yémen, General Institution for the Book, 1999.

• The Divan of Palestine, Palestine’s House, Damascus, 1999.

• The Divan of Algeria, Algier, 1995.

• The Divan of Libanon, Ministry of culture, Damascus, 2006.

• The Woman in my poetry, Abu Dhabbi, 1998.

• Collections of Stories and tales for children, with his wife Malaka Abiad and other colleagues, Dar Tlass, and Dar al-Fikr, Damascus.

 

Books by the poet translated into English

• Walker, Brenda, The Butterfly and other poems, Dar Tlass, 1984.

• Kamel & Miqdad, Children This is my childhood, Dar Al-Hikma, London,   1992.

SOULEIMAN AL-ISSA

THE BUTTERFLY (1982)

I don’t know from which green morning she fluttered upon me ,

I don’t even remember the hedge.

Time has now come so far between me and that first breeze ,

A breeze which brought me her wave of wings,

Orient wings , coloured with jasmin and light .

Then she was in the dawn of pride,

Pure as a raindrop,

Fresh as a rose,

New as the first promise of love,

Every part of her vibrant .

Vivacious and glowing with life

The enigma of her beauty,

Of her infinite energy

I couldn’t understand ‑at that time

But since that green morning

I remember saying

Silently and to myself,

This poem is mine.

 

Without speaking much about her,

The butterfly filled my inspiration, my time ,

Writing seemed so futile

Of one who shared my whole existence,

Her presence the source

Of all happiness,

Deep and quiet happiness.

Time came far between me and the first breeze

That tossed her to my hand

But which imagination can fold the years,

And move the veils

And know that the wings of the butterfly

Which the orient coloured with poetry and light

And life, will stay

Day after day,

A poem always new

And a spring Always flowering ?

 

I have seen many butterflies,

Coloured and beautiful

Losing their wings

At the first steps of the day.

I admit that poetry grows tired

An d that sometimes the poet throws himself

To the sea’s edge to rest

From the sea shore, the old breeze

Waves in upon him

And the first green morning

Is there in his heart,

The first Kiss lies on his lips,

Then suddenly all begins anew

Violent and pure and deep.

Greedily he starts , but when it wains,

The words are like stars without light,

A sea without waves.

And again all begins anew

Violent and pure and deep.

It is the enigma

That now I hardly try to keep

Clear in my mind,

Sometimes I feel I hold it at last,

But find it runs from grasp

So fast ‑ so far,

Tlie enigma of the butterfly,

While she filled all my life,

Where was the need to write ?

TO THE NOBEL PRIZE COMMITTEE: WHY?

 FOR GOD’S SAKE!

THE ARAB DANCE ON THE BEACH (1978)

Like a traveller far in the desert

Whose head waves with a singing spring,

Thirst and heat still pressing upon him,

Water on his lips, rippling then leaving,

So thirsty, he lies at extinction’s edge –

Lamia was dancing.

O melody without a string

To our depths still flowing,

Then it returns ‑

Her step was sweeter than the secrets of a lover ,

Like poet’s words, painting secrets in her path ,

The intoxicated sea full of wonder ,

Are you such a one who reads secrets of youth ?

In every gesture Arab ballads were born

Ecstasy born suddenly which quickly dies

O betrothal of the feet, tell the young girl

That revellers still on remembrance rest.

O flower of the shore , lovelier than dawn light

Which lies on the brown mountain’s crest

Η Αραβική ποίηση σήμερα

Ένα από τα θέματα που προσελκύουν τον Δυτικό αναγνώστη και δη τον Έλληνα −για τον οποίο η ποίηση, κατά την άποψη των σύγχρονων κριτικών λογοτεχνίας, αποτελεί έναν από τους στυλοβάτες της λογοτεχνικής παραγωγής, αλλά κυρίως της ποιότητάς της− είναι η ποίηση της γεωγραφικά εγγύτατης Ανατολής. Η ποίηση των Αράβων. Πολλά ερωτηματικά, όπως αυτά που έχουν ήδη διατυπωθεί, απαιτούν απάντηση και είναι κυρίως έργο των μελετητών να την αξιολογήσουν.

Ωστόσο, βασιζόμενη στα πολλά χρόνια ενασχόλησής μου με την Αραβική λογοτεχνία, μέσω της ανάγνωσης, της παρατήρησης αλλά, κατά κύριο λόγο, μέσω της μετάφρασής της, έχω την εντύπωση ότι η δραστική ή ουσιαστική εξέλιξή της προκλήθηκε κυρίως μέσα από τις ραγδαίες κοινωνικές και πολιτικές αλλαγές που έλαβαν χώρα τις δεκαετίες του ’50 και του ’60, όταν αυτονομήθηκαν τα κράτη αποτινάσσοντας για πάντα το «στίγμα» της της αποικιοκρατίας, όπως επίσης και το Παλαιστινιακό, και λίγο αργότερα ο πόλεμος στο Ιράκ.

 

Ταυτοχρόνως, η χειραφέτηση της γυναίκας, το δικαίωμά της στη μάθηση, ακόμα και στις πιο συντηρητικές κοινωνίες, αλλά και η μαζική μετανάστευση μιας μεγάλης μερίδας νέων −συχνά αυτοεξόριστων− δημιουργών στην Ευρώπη, επίσης δημιούργησαν μια νέα γενιά ποιητών που γαλουχήθηκαν με νέες ιδέες σε ό,τι αφορά την ελευθερία, την αυτεξουσιότητα.

Σταδιακά αλλά σταθερά, η εσωστρέφεια και η υπαινικτική γραφή, που ήταν το κύριο χαρακτηριστικό της πάλαι ποτέ εξωτικής Ανατολής, αρχίζει να αντικαθίσταται από μια πιο νεωτεριστική άποψη, τεχνική και ύφος, αλλά και θέματα, που θα έλεγα ότι αντίκεινται πια στον υπέρμετρο συντηρητισμό του παρελθόντος, κυρίως ως προς τις ιδέες που προβάλλονται, τη γλώσσα που χρησιμοποιείται και την τεχνική.
Τα προβλήματα που αντιμετωπίζει σήμερα ο σύγχρονος άνθρωπος στις αραβικές χώρες, όπως και αλλού, η φτώχεια, η ανεργία, η αναξιοκρατία, ο νεποτισμός, η εκμετάλλευση, η εξαντλητική γραφειοκρατία, το μεταναστευτικό, η διαφθορά, όλα αυτά συνθέτουν πια μια πιο τολμηρή για τα παλαιά δεδομένα θεματολογία, που μέχρι πρότινος περιοριζόταν σε μεγάλο βαθμό στα ερωτικά ή ρομαντικά θέματα. Αλλά η δραστική διαφοροποίησή της θα έλεγα πως ήταν αναπότρεπτη, ολοκληρώθηκε δε και έγινε αισθητή σε μεγάλο βαθμό τις τελευταίες δύο δεκαετίες, κυρίως λόγω της ραγδαίας μεταμόρφωσης του κοινωνικού ορίζοντα, ο οποίος μοιραία αντανακλάται στα λογοτεχνικά κείμενα.
Με άλλα λόγια , άρχισε να διαμορφώνεται ένα νέο τοπίο, το οποίο καθόρισε τις νέες συντεταγμένες επιβάλλοντας νέες τάσεις στην τέχνη, και δη στη λογοτεχνία, που θεωρείται από τις πλέον δημοφιλείς και προσιτές εκφάνσεις της.
Άλλος ένας σημαντικός παράγοντας στη μετεξέλιξη της Αραβικής ποίησης, που την καθιστά ακόμα πιο προσιτή στον Δυτικό αναγνώστη, είναι όταν τις τελευταίες δεκαετίες η ανάγκη διαλόγου, επικοινωνίας και γενικότερα ενός «ανοίγματος» προς τη Δύση έγινε πιο επιτακτική, παρ’ ότι ανέκαθεν υπήρξε θέμα μείζονος σημασίας στην ανθρώπινη ιστορία.

Ωστόσο, η επισφράγιση της μεταμόρφωσής της έλαβε χώρα μετά τα γεγονότα της τελευταίας δεκαετίας, που μας άφησαν άναυδους και που προκλήθηκαν μετά την εξέγερση των απελπισμένων πολιτών σε πολλές αραβικές χώρες. Οι πρόσφατοι αγώνες για την επίτευξη της ελευθερίας και του εκδημοκρατισμού, που δυστυχώς μαίνονται ακόμα σε κάποια σημεία της πάλαι ποτέ εξωτικής Ανατολής, έφεραν τους δημιουργούς αντιμέτωπους με καθετί παλιό ή παρωχημένο, ενώ τώρα η στοχαστική και κριτική τους διάθεση επαναπροσδιορίζει τη σύγχρονη Αραβική ποίηση, καθιστώντας την ισάξια εκείνης των σύγχρονων Ευρωπαίων. Το παλιό εξωτικό περίβλημα, που κυριαρχούσε στο παρελθόν καθρεφτίζοντας τη μαγεία της Ανατολής, και που ήδη είχε αρχίσει να αργοσβήνει, λόγω των κοινωνικών και πολιτικών μεταβολών των τελευταίων δεκαετιών, αντικαθίσταται πλέον από τους υπαρξιακούς προβληματισμούς, τον πολιτικό στοχασμό, την πολιτική σκέψη, ενώ τα ερωτικά θέματα, που κυριαρχούσαν στο παρελθόν, αντικαθίστανται πλέον από τον αισθησιασμό και μια πιο ρεαλιστική προσέγγιση του έρωτα και των διαπροσωπικών σχέσεων. Η ποίηση γίνεται τώρα ορμητική, ρεαλιστική, μειώνοντας ταυτόχρονα την έκταση του ποιήματος – παλιότερα, όσο πιο μακροσκελές ήταν το ποίημα τόσο πιο ελκυστικό φάνταζε.

[…]

FRACTALART

Ένας ήσυχος αποχαιρετισμός
Μιλάντ Φαϊζά, Τυνησία

Δε στράφηκε προς το μέρος του,
ούτε του άπλωσε το χέρι.
Δεν τον ρώτησε πού μένει,
ούτε ζήτησε την ηλεκτρονική του διεύθυνση.
Ψέλλισε απλώς ένα «αντίο»
και τράβηξε προς το σπίτι του,
το μακρινό εκείνο σπίτι
πέρα μακριά στο δάσος
ανάμεσα στα ψηλά κλαδιά,
στο συναπάντημα άλλων ουρανών
με μεγαλύτερο μυστήριο,
σαν το χρώμα των πρώτων λέξεων
που προφέρουν τα χείλη ενός μικρού παιδιού.

***
Δε μετάνιωσε που χώρισαν οι δρόμοι τους
ούτε που δε θα τον ξανάβλεπε ο ήλιος.
Τι κι αν ο άνεμος δεν αγγίξει πάλι το δέντρο
που γέρνει στο παράθυρο
του παλιού σπιτιού.
Για χάρη εκείνου άφησε τους δρόμους,
πριν από ένα χρόνο
και κρύφτηκε στο δάσος που τόσο καλά γνώριζε.
Τι κι αν έχασαν οι λέξεις τον βαθύτερο ήχο τους,
όταν έκλαψε.
Κλαίει κι είναι σαν να κλαίει μαζί με το τραγούδι
των ψαράδων που ψαρεύουν στο ποτάμι,
Σαν να γεμίζει τους χιονισμένους δρόμους με δέντρα αειθαλή.

***

Δεν ενημέρωσε κανέναν όταν έφτασε
Άλλωστε προς τι η φασαρία;
Ούτε κανείς τον ρώτησε γιατί έφυγε
ή γιατί παρέκκλινε σ’ εκείνο το ανεπίστρεπτο δρομάκι.
Ποτέ δεν έγραψε ένα σουρεαλιστικό στίχο
ούτε εξύμνησε ποτέ ήρωες ή πολέμους.
Ποτέ δεν κρέμασε στον τοίχο του την εικόνα ενός βρέφους
που τα μικρά του δάχτυλα δεν πρόφτασαν να αγγίξουν
τα φτερά ενός πουλιού.
Όχι, δεν αποχαιρέτησε κανέναν,
δεν άφησε κανέναν να αποτυπώσει την εικόνα του.

***
Σκόρπισε μόνο την απόσταση στην κούπα του καφέ
επικυρώνοντας έτσι την εμπειρία του
κι άνοιξε στους τοίχους νέους δρόμους
σε όσους τον ακολουθούν.
Ακόμα και σ’ εκείνους που ανακατεύουν
τον αέρα τους
με το άρωμα μιας γυναίκας
ενώ αυτή στρίβει στη γωνιά του ίδιου δρόμου.
Όχι, το θέαμα δεν ήταν σουρεαλιστικό
ούτε επιδεχόταν καμία τέτοια ερμηνεία.
Ήταν απλώς ένας ήσυχος αποχαιρετισμός
Ένας αποχαιρετισμός
δύο σιωπηλών ανδρών
βυθισμένων στη σύγχυση της γλώσσας.

Κάτι που κατονομάζω
Σάλεμ Χιμίς, Μαρόκο

Υπάρχει κάτι που αποκαλώ
η διαφθορά των φίλων!
Τα πρόσωπα της διαφθοράς είναι πολλά
αλλά η αιτία είναι πάντα η ίδια:
Είναι η υπερχείλιση του εγώ που προσελκύεται
από τη ψευδαίσθηση της εξουσίας
και την εξουσία της ψευδαίσθησης.

Το μουσείο των κεριών
Σάουκι Μπζίε, Λίβανος

Εκεί όπου ανατέλλει ο ήλιος των βασιλέων
Λιώνουν τα κεριά που μοιάζουν στους ανθρώπους
Ο κόσμος φανερώνεται στους τυράννους αυτού του κόσμου
Σερβίρονται σαν σε ένα πιάτο γεμάτο δάκρυα
Για να μοιραστούν οι άνθρωποι τη θλίψη τους ισόνομα.
Κι όταν δύσει ο ήλιος
Και στη γη ξεσπά κάτι σαν επανάσταση
Τότε τα κεριά γίνονται οι βασιλείς που φέρουν το ίδιο σχήμα με
τους
προγενέστερους τυράννους.
Και τότε λιώνουν οι βασιλείς.

Το πρόσωπο της ηδονής
Άνσα αλ Χαγκάκ, Συρία

Το πρόσωπο που λαχταρά την ηδονή,
δεν είναι μνήμη, ούτε όνειρο,
είναι ο συνδυασμός των δύο,
που, όμως, τα υπερβαίνει.
Στόχος του,
η παράταση της ηδονής
της απώτατης στιγμής του πόθου,
ως εκεί που δεν υπάρχει τέλος.

FRACTALART

 «Ανθολογία σύγχρονης αραβικής ποίησης»,

Έρευνα, επιλογή, πρόλογος, επιμέλεια και μετάφραση από τα αραβικά: Πέρσα Κουμούτση,

Εκδόσεις ΑΩ

Μας γνώρισε τον Ναγκίμπ Μαχφούζ, τον Χάλεντ Ελ Χαμίσι, τον Βάλτερ Μπούρκετ, την Σάλουα Αλ Ναϊμι, τον Ιμπραήλ Άμπντ Ελ Μεγκίντ, τον Ζιντάν Γιουσέφ, πολλούς και σημαντικούς άραβες δημιουργούς. Με τη δική της ιδιαίτερα αισθαντική μυθιστορηματική φωνή ανασκεύασε για μας «Στα χρόνια της νεότητάς του, ο ιδανικός του βίος» την εποχή του Καβάφη, στα «Καφέ Κλεμέντε», «Δυτικά του Νείλου» και στις «Χάρτινες ζωές» την Αλεξάνδρεια και το Κάιρο της ακμής και της παρακμής, μας χάρισε τη σχέση της με τον Μαχφούζ «Στους δρόμους του Καίρου». Και τώρα η Πέρσα Κουμούτση επανέρχεται με μια εργασία χρονοβόρα κι επίπονη να συμπληρώσει ένα μεγάλο κενό. Εκείνο της Αραβικής Ποίησης, και ειδικά της σύγχρονης, έτσι όπως με όλα αυτά τα πολιτικοκοινωνικά και την Αραβική άνοιξη αλλάζει κάπως, ήδη άλλαξε και έχει διαμορφωθεί.

 

 Συγκεντρώνοντας για μας σε ένα καλαίσθητο βιβλίο με εξώφυλλο που θυμίζει αραβούργημα μεγάλες ποιητικές φωνές. Τους Άχμαντ Σάουκι, Μπίραμ ελ Τόνισι, Φαρούκ Σούσα, Φαρούκ Γκουέιντα, Ουαφάα Ουάγκντι, Ρίφαατ Σαλάμ, Φάτεν Αλ Ναουάουι, Ιμπραχήμ Αλ Μάσρι, Χάλεντ Ραούφ, Άχμαντ Αμπντ ελ Γκαμπάρ, Άμπντ ελ Ραχίμ Γιούσεφ, Μοχάμεντ Χάιρ από την Αίγυπτο. Τους Αχλάμ Μουστεγανέμι, Ανίσα ελ Χαγκάγκ από την Αλγερία. Τους Άμαλ αλ Τζουμπούρι και Σάαντ ελ Γιάσερι από το Ιράκ. Τους Ουαντίε Σαάντα, Σάουκι Μπζία από το Λίβανο. Τον Σάλεμ Χιμίς από το Μαρόκο. Τους Σαμίχ ελ Κάσεμ, Μαχμούντ Νταρουίς, Ναταλί Χαντάλ, Άσραφ Φαγιάντ από την Παλαιστίνη. Τον Αμπντάλα ελ Κόρασι από τη Σαουδική Αραβία. Τους Νιζάρ ελ Καμπάνι, Γάντα αλ Σαμμάν, Μάραμ ελ Μάσρι, Γιοχάνα Αντνάν Καραζόλι από την Συρία. Τον Αλ Σαντίκ αλ Ράντι από το Σουδάν. Τους Μιλάντ Φαιζά και Γιάσερ Ρίμι από την Τυνησία. Και βεβαίως τον Αμπού Ναουάς, τον σπουδαιότερο της αραβικής γραμματολογίας. Με κατατοπιστικά βιογραφικά σημειώματα και με επίμετρο ένα δοκίμιο για την αραβική ποίηση στον χώρο και στον χρόνο που έχει να μας διδάξει και να μας αποκαλύψει πολλά: την μεταβολή της πάνω απ’ όλα μέσα στο χρόνο και αναλόγως τις πολιτικές, κοινωνικές συνθήκες από εσωστρεφής και ελλειπτική σε επαναστατική και πιο νεωτερική και καθαρή, την αλλαγή του ρομαντικού χαρακτήρα της ποίησης σε παθιασμένα ερωτική και αισθησιακή.

 FRACTALART

Το 1994 κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Καστανιώτη το βιβλίο “Αραβική ποίηση – 20ος αιώνας”, 160 σελίδες.

Η επιλογή, ο πρόλογος και η μετάφραση έγιναν από τον Κωστή Μοσκώφ ( Θεσ/νίκη, 1939 – 1998).

Ποιητής, ιστορικός, δοκιμιογράφος και δημοσιογράφος,  μέλος του ΚΚΕ, δημοτικός σύμβουλος, διευθυντής του Κέντρου Μαρξιστικών Σπουδών και από το 1989 Μορφωτικός Σύμβουλος της Ελληνικής Πρεσβείας στην Αίγυπτο.

ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ

του Αιγύπτιου Σαλάχ Αμπντέλ Σαμπούρ (1931-1981)

Ο Πωλ Ελυάρ με ρωτάει

τη σημασία της λέξης 

“Ελευθερία”.

Ο Μπέρτολντ Μπρεχτ με ρωτάει

τη σημασία της λέξης 

“Δικαιοσύνη”.

Ο Ντάντε Αλιγκιέρη με ρωτάει

τη σημασία της λέξης

“Έρωτας”.

Ο Ιμπν Χουσέιν Ελ Κέντι

-αυτός που λέμε Μουτανάμπι-

με ρωτάει τη σημασία της λέξης

“Φιλότιμο”.

Ο Γέροντάς μου, ο τυφλός σεΐχης μου

με ρωτάει τη σημασία της λέξης

“Αλήθεια”.

Κι εγώ 

μη βρίσκοντας απάντηση

τυραννιέμαι χρόνια.

Περπατώ στους δρόμους της οικουμένης,

διασχίζω τον κόσμο,

διασχίζω τον ήλιο,

τα πόδια μου,

πληγωμένα από την περιπλάνηση 

με ρωτούν τη σημασία της λέξης 

“Σιωπή”.

ΤΑ ΣΗΜΑΔΙΑ ΤΟΥ ΠΟΤΑΜΟΥ,

από το Τέταρτο σημάδι, του Αιγύπτιου Μοχαμέντ Αφίφι Ματάρ (1935-2010) 

[Ονειρεύεσαι; Ο ήλιος

ανατέλλει μέσα από τα τραγούδια μας

ουρλιάζοντας. Ο ποταμός

κρύβεται, ψιθυρίζοντας

κάτω από το σώμα σου.

Ύπνος

χοάνη

μέσα από την οποία

η κληρονομιά σου

σπέρνεται.]

 

Σε είδα να αναδύεσαι

και είδα τα δάκρυά σου να αναβλύζουν

πίσω από το πέπλο σου.

Το καταμεσήμερο η φοινικιά

φαλλός

σημάδευε τον αέρα

εκτάσεις ονείρου

με τους ύμνους μας δαμασμένους.

Πύλες στη χώρα σου.

Νέες φοράδες καλπάζουν σε αγέλη.

Χλοεροί λειμώνες.

Η έφηβη θάλασσα είναι

ένα ρόδο που ανοίγει

στα αφρισμένα ένστιχτα.

Πόθος μυστικού γάμου.

Εσύ καλπάζεις. Ίππος χλωρός.

Καλπάζεις προς το κρεβάτι

των οριζόντων.

Υδάτινα πλάσματα

κεντημένη πραότητα

στήνουν γεφύρια

πάνω από τα απορρίμματα

της οικουμένης –

Χύνουν σάρκα στη Σάρκα.

Ο ήλιος των δακρύων ανατέλλει,

στο σώμα σου φωλιάζουν 

μαγεμένα τα αηδόνια.

Η αιώνια Σιωπή σου

είναι ο άρτος που περιμένει

να γίνει τροφή.

Η Γραφή συνεχίζει, εκτυλίσσεται

πάνω στην αβέβαιη σάρκα 

του Λόγου.

Ήρθες στο Γάμο

και ό,τι κέρδισες 

το επέστρεψες.

Λόγος, Ιερή Γραφή χαμένη

στο Καιρό.

Στα βάθη του ερέβους.

Πάλι όμως αναδύεσαι

σπίθα που δυναμώνει.

Ο Ερχόμενος.

Σάρκα.Πιέζεις το χρόνο

Δοξασμένη μέσα στις καμπύλες

της ιστορία σου.

Οι αποθήκεσ σου γεμάτες;

Ψαλμοί. Ίπποι χλωροί –

Διαβαίνοντας 

τη Σάρκα κτίζεις

τον Οίκο,

τη Βασιλεία.

Για όσους πεινάσαν

και διψάσαν.

 

[ Σε εξάντλησε,

αλλά έπεσες πάλι στα πόδια της

προσκυνητής,

αφήνοντας στις απλωμένες χούφτες της

τροφή και τα γαμήλια έγγραφα – 

άρτο και ευλογίες. 

[…]

[ Ώσπου ο ήλιος σε ξάφνιασε

κι εσένα

κόκκινη ρίγα 

στο τραπέζι του κόσμου.

Φοβόσουν

πως θα σε πιάναν να ονειρεύεσαι.

Έτσι, ήσουν ο πρώτος 

που έβγαινε στον κήπο

να πατήσει τη δροσιά,

να δει τα ίχνη από τα νυχτοπούλια

στη λάσπη.

Η καρδιά σου κτυπά γοργά,

αναπνέεις φόβο μαζί και χαρά,

μετά λαχανιάζεις…] 

[…]

Πληρότητα εγκυμοσύνης,

πρόσκληση γέννας,

τσιγκέλι μπηγμένο στη καρδιά

μιας θάλασσας αγριεμένης.

Μην είσαι ο Ιχθύς,

μην είσαι ο Αλιεύς,

κύριος των αποστάσεων

ανάμεσα στον Έρωτα

και στον άγριο πολεμοεκδικητή; 

Κάθε γη έχει τη Μοίρα της,

τυλίγεται φίδι γύρω στο λαιμό της,

ανάμεσα στον ήλιο των δακρύων,

τα άγρια χέρια

και τη ματιά των αθώων.

Έτσι διάβασε τη Γραφή.

Αυτή η Γη είναι η Μαρτυρία σου –

Πυρκαγιά

από ρόδα φρύγανα και στάρι.

Αυτή η γη

εκτείνεται σαν πανηγύρι,

είναι ο Άρτος, 

κοινωνία του θύματος

με το θύτη…

 

[ Οι γραφές υπογράφτηκαν

και σφραγίστηκαν.] 

ΓΙΑΤΙ ΕΙΜΑΙ ΕΝΑΣ ΞΕΝΟΣ,

του Ιρακινού Μπάντρ Σαΐντ ελ Σαγιέμπ ( 1926-1964)

Γιατί είμαι ένας ξένος

και η πατρίδα που αγαπάω

είναι μακρυά.

Γιατί είμαι ένας άνθρωπος που αγαπάω, 

φωνάζω το όνομά σου – Ιράκ!

Η φωνή αντηχεί 

έρχεται πίσω λυγμός.

κι εγώ επιμένω

ξεπερνώ τις αποστάσεις, 

έρχομαι να σε βρω –

βρίσκομαι σε ένα τόπο νεκρό, 

βρίσκομαι μέσα στη παγωνιά της Σιωπής.

Μόνο ο θάνατος πέφτει

και φύλλα ξερά.

Δεν υπάρχουν καρποί.

Τα βλέμματα γίναν πέτρες, 

ακόμα

και ο αέρας του δειλινού

που μας δροσίζει

έγινε πέτρα.

Οι κραυγές μου πέτρες,

το στόμα μου πέτρα,

πέτρα, λεκές από αίμα

βάφει

το Λαό μου ολόκληρο…

ο άνεμος 

που σαρώνει τις ερήμους….

ΦΟΙΝΙΚΑΣ,αποσπάσματα,

του Σύριου Αλί Αχμέτ Σαΐντ

του επονομαζόμενου Άδωνι ( Λατάκια, 1930) 

[…]

Έρημος, πάρε μας στην αγκαλιά σου,

γίνε μια άλλη θάλασσα για μας –

κύματα που γεμίζουν τις ρυτίδες

του προσώπου μας και χέρια, άρτος

που πηγαίνει πέρα από τον άρτο…

Στη γη γυρίζουμε, τα χερια μας είναι

σιτάρι, τα βήματά μας τροφή, 

στην πλάτη μας είναι 

που ξέρασε πορφύρα και φωτιά…

εδώ είναι οι γυναίκες μας φορεσιές

που απαυγάζουν λυκόφως, ρούχα στολισμένα

με το μελάνι της νύχτας. Και εισπνέουμε 

το λιβάνι απ’τα στήθια σου.

Και ξαπλώνουμε στη σκιά των βλεφαρίδων σου.

Γυναίκες φτιάξτε μας ψηφία –

και αφήστε αυτά τα ψηφία να είμαστε

το μυστικό των γραπτών.

Ορωθείτε γύρω μας προμαχώντας,

προσκυνήστε – 

Είσοδοι εσείς και σκαλοπάτια

Σμίξτε την αντιλόπη με το λιοντάρι,

τα οστά με τα στήθη σας,

ελάτε να εγκαινιάσουμε 

τα παιδικά χρόνια του μέλλοντός μας.

Ο Ευφράτης θα αγκαλιάσει 

τα γόνατά μας, το αίμα μας θα είναι

το ρέον του άνθος. Τα στήθη μας 

θα ρουφήξουν τις φοινικιές.

Και τα οστά μας θα είναι 

οι κλίνες των σκοτωμένων. 

Από τις άδειες κοιλιές μας

θα αναστηθεί ο λαός δυνατός.

Αυτό δεν είναι προφητεία αλλά

το όραμα του θανάτου και της ανάστασης.

Όχι μάγια, αλλά το αλάτι που τρέφεται

με τον θάνατο και ψήνει τον καιρό, 

όχι παράπονο αλλά κορμιά βαμμένα

στην τραγωδία – που ορθώνονται

σημαία των καιρών.

Όχι το ύδωρ 

της ιερής πηγής,

αλλά το κρασί των σκλάβων.

Γυναίκες του πλήθους, συντρίψτε 

τη δυστυχία σας και αφήστε τη

να σκορπίσει, να χαθεί μέσα στ’αμπέλια, 

στο σιτάρι, 

στη φοινικιά.

Γεμίστε τα χωριά 

με τα θραύσματα των στεμμάτων

και των θρόνων.

Κομματιάστε το κορμί σας,

κάντε το καθρέφτη, μπείτε

στα συντρίμμια. Κι ας είναι αυτός

ο εορτασμός του άλλους σας γάμου.

Τρυπήστε τον ορίζοντα με τα νύχια σας,

φτιάξετε τα στήθη σας αρένες, 

τα λαρύγγια σας ψαλμούς

για τα στρατόπεδα της επανάστασης.

Και ασκούς κρασιού γι’αυτούς που διψάνε.

Τη νύχτα όταν η κούραση βλαστήσει, 

δώστε διαταγή στο κορμί σας

να υφάνει γύρω του

πλουμιστούς χιτώνες

μεταξένια βέλη.

Τώρα είναι η αρχή των κυμάτων.

Είμαι το κατάρτι

και τίποτα δεν είναι πιο ψηλά από εμένα. 

[…]

Είμαι η άγρια ρίζα στα πόδια

της Ασίας. Τη διασχίζουν άλογα

με καπούλια γυναίκας. Αστέρια

που εκπέμπουν λιβάνι και μπαχαρικά.

Και όπου ο ουρανός βρέχει

θεούς και σκοτωμένους.

Κι Εσύ, κουρέλι των ονείρων μας,

πέτα γύρω από τα δυνατά μας πάθη.

Τα σώματά μας

είναι προάγγελος της πλημμύρας.

Στα ερείπιά μας δεν υπάρχει

άλλο παρά ωκεανός.

Τώρα είναι η αρχή της θάλασσας.

Είμαι το κατάρτι

και τίποτα δε βρίσκεται ψηλότερα από εμένα.

Τώρα είναι η αρχή της γης…

ΣΚΕΨΕΙΣ ΕΜΒΡΥΟΥ

του Αιγύπτιου Μπάχα Σαλά Ζαχν ( Κάιρο, 1950) 

Θα γίνω τριάντα χρονών σε τριάντα ένα χρόνια –

τώρα είμαι έμβρυο

και κρυμμένος στη συνείδηση της ομίχλης

θα βγω από την κοιλιά της μάνας μου.

Θα μείνω σιωπηλός άλλους δυο χρόνους –  

και τι να πω, αφού τα έχουν πει όλα;

Μόνο θα κλαίω ή θα γελώ, 

τίποτα άλλο.

Κι αν ψελλίσω κάτι, θα πω πως είμαι γέρος

και πως όλα στο βίο τα βαρέθηκα…

Είναι ένα 

έμβρυο – 

Ζω την πίκρα της μάνας μου

Τον πόθο του πατέρα μου να σύρει το σπαθί…

ΣΕ ΑΥΤΗ ΤΗ ΧΩΡΑ

του Παλαιστίνιου Μαχμούτ Νταρβίς

( Αλ Μπιρουά Γαλιλαίας, 1942 – Χιούστον, 2008).

Σε αυτή τη χώρα

υπάρχουν πράγματα

που κάνουν τη ζωή ακόμα

όμορφη:

Οι αμφιβολίες του Απρίλη, 

η μυρωδιά απ’το ψωμί

που το φουρνίζουν την αυγή,

το θάρρος μιας γυναίκας

μπρος στα πολυβόλα.

Οι απαρχές μιας αγάπης.

Το άγριο χορτάρι μες τις πέτρες.

Η φωνή μιας μάνας, φωνή

κρεμασμένη στον ήχο μιας φλογέρας.

Ο φόβος τυ εισβολέα μπροστά 

στην άσβηστη μνήμη μας…

Σε αυτή τη χώρα

υπάρχουν πολλά

που κάνουντη ζωή να αξίζει:

Το τέλος του Σεπτέμβρη,

μια γυναίκα που μπαίνει στα σαράντα της

όμορφη σαν ανθισμένη βερικοκιά.

Η ώρα του ήλιου στη φυλακή.

Η ομίχλη με σχήμα ενός σμήνους 

από περιστέρια.

Οι κραυγές οργής και οδύνης του λαού,

γι’αυτούς που χαμογελούν

ανεβαίνοντας στο ικρίωμα –

και που ξέρουν να πεθαίνουνε

χαμογελώντας.

Ο φόβος του τυράννου

για τα τραγούδια μας…

Σε αυτή τη χώρα υπάρχουν πράγματα

που κάνουν τη ζωή να αξίζει:

Σε αυτή τη χώρα ζει

η Κυρά η Αρχόντισσα,

μήτρα της Αρχής

το όνομά της είναι Παλαιστίνη….

Κυρά μου Αρχόντισσα,

αξίζω 

επειδή εσύ ‘σαι η Αρχόντισσά μου.

Αξίζει να υπάρχει κανείς, 

αξίζει να ζει κανείς

και για σένα να πεθαίνει… 

ΕΡΩΤΙΚΑ

της Τζόυς Μανσούρ ( Μπόντουεν Αγγλίας, 1928 – Παρίσι, 1986 ),

μετάφραση ¨Εκτωρ Κακναβάτος, 1978.

 

Γυμνή θέλω να δειχτώ στα ωδικά σου μάτια 

θέλω να με δεις να ουρλιάζω από ηδονή

τα λυγισμένα κάτω από το μεγάλο βάρος μέλη μου

σε ανόσιες να σε σμπρώχνουν πράξεις

τα ίσια μαλλιά της αφημένης κεφαλής μου

να μπλέκονται στα νύχια σου

απ’την παραφορά καμπυλωμένα

τυφλός να κρατιέσαι ορθός και αφοσιωμένος

απ’του μαδημένου μου κορμιού το ύψος

να ξανοίγεις.

 

Να σε προκαλούνε τα στήθια μου

θέλω τη λύσσα σου

θέλω να δω τα μάτια σου να βαραίνουν

τα μάγουλά σου να ρουφιούνται να χλωμιάζουν

θέλω τ’ανατριχιάσματά σου

ανάμεσα στα σκέλια μου θέλω ν’αστράψεις

πάνω στο καρπερό του κορμιού μου χώμα

οι πόθοι μου χωρίς ντροπή να εισακουστούνε. 

ΣΤΑΓΟΝΑ

 Ο Άδωνις πριν από λίγες μέρες ήρθε στην Αθήνα από το Παρίσι όπου ζει (από το 1985) για την παρουσίαση μιας ποιητικής του συλλογής υπό τον τίτλο «Αρχές και αναλογίες» (εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα, μετάφραση Ελένη Κονδύλη Μπασούκου).

Στο Γαλλικό Ινστιτούτο όπου έγινε η παρουσίαση «δεν έπεφτε καρφίτσα», κάτι όχι και τόσο σύνηθες στις ημέρες μας, και μάλιστα για ποιητή ο οποίος μεταφράζεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα. Στις λίγες μέρες που έμεινε βρήκε την ευκαιρία να συναντήσει τους δύο έλληνες ποιητές φίλους του, τον Τίτο Πατρίκιο και τον Δημήτρη Άναλι. Με τον δεύτερο μάλιστα, αποτελούν «τριανδρία» στο Παρίσι, που συμπληρώνεται από τον γνωστό συγγραφέα Πέτερ Χάντκε. Ο Χάντκε μάλιστα προέτρεψε τον Άδωνι και τον Άναλι να γράψουν ένα βιβλίο που αποτελείται από επιστολές που ανταλλάσσουν οι δύο ποιητές. Το βιβλίο κυκλοφόρησε στο Παρίσι, μεταφράστηκε στην Γερμανία από τον Χάντκε και πήρε πολύ καλές κριτικές,

 Στο Γαλλικό Ινστιτούτο έγινε η παρουσίαση.  Στις λίγες μέρες που έμεινε βρήκε την ευκαιρία να συναντήσει τους δύο έλληνες ποιητές φίλους του, τον Τίτο Πατρίκιο και τον Δημήτρη Άναλι. Με τον δεύτερο μάλιστα, αποτελούν «τριανδρία» στο Παρίσι, που συμπληρώνεται από τον γνωστό συγγραφέα Πέτερ Χάντκε. Ο Χάντκε μάλιστα προέτρεψε τον Άδωνι και τον Άναλι να γράψουν ένα βιβλίο που αποτελείται από επιστολές που ανταλλάσσουν οι δύο ποιητές. Το βιβλίο κυκλοφόρησε στο Παρίσι, μεταφράστηκε στην Γερμανία από τον Χάντκε και πήρε πολύ καλές κριτικές,

 

Τον συναντήσαμε μαζί με τον ποιητή Δημήτρη Άναλι στο ξενοδοχείο του.

-Πως αισθάνεται ένας κοσμοπολίτης άραβας μετά όσα ακολούθησαν την 11η Σεπτεμβρίου;

«Όλα αυτά άρχισαν σαν ένα θέατρο. Δεν μπορώ να μιλήσω για το θάνατο, γιατί στο θάνατο δεν υπάρχουν προβλήματα. Τα προβλήματα τα έχει η ζωή. Τα γεγονότα αυτά με βοήθησαν να καταλάβω καλύτερα την παγκόσμια και ιδιαίτερα την αμερικανική πολιτική».

-Τι εννοείτε;

«Δεν μπορούσα να φανταστώ πριν την 11η Σεπτεμβρίου ότι υπήρχε μία τέτοια διάθεση αλλαγής του κόσμου ολόκληρου. Έχω την εντύπωση ότι όλα είχαν ενορχηστρωθεί πολύ πριν. Ο Μπιν Λάντεν δεν είναι ικανός να σκηνοθετήσει και να μοντάρει ένα τέτοιο έργο».

-Αλήθεια δεν πιστεύετε ότι εκείνος σχεδίασε την 11η Σεπτεμβρίου;

«Πιστεύω ότι ο Μπιν Λάντεν υπήρξε ένα μέσο. Υπήρξε μέρος αυτού του μεγάλου θεάτρου, αλλά είναι ανίκανος να στήσει μόνος του κάτι τέτοιο. Αυτό φυσικά δε σημαίνει ότι δεν καταδικάζω τον Μπιν Λάντεν».

-Πόσο πιο δύσκολη έχει γίνει η ζωή για τους Άραβες;

«Πολύ, και θα γίνει ακόμα πιο δύσκολη σε όλους τους τομείς. Ίσως όμως προκύψει και κάτι καλό. Ίσως ταρακουνήσει τα φονταμενταλιστικά κράτη όπως τη Σαουδική Αραβία να καθαρίσουν».

-Αφγανιστάν, Ιράκ… αύριο ποιος ξέρει ποιος έχει σειρά. Πώς αντιδρά στο θέαμα των πολέμων η καρδιά ενός ποιητή;

«Οι ποιητές δεν μπορεί παρά να είναι ενάντια σε κάθε πόλεμο. Εγώ είμαι άθρησκος και αντίθετος με κάθε φονταμενταλισμό, αντίθετος με τον αμερικανικό ιμπεριαλισμό και την αμερικανική πολιτική, αλλά τι μπορώ να κάνω;»

-Ποια είναι η πατρίδα σας;

«Η ποίηση και ο λόγος είναι η πατρίδα μου».

-Την ιστορία τελικά τη γράφουν πάντα οι νικητές;

«Πάντα».

-Δηλαδή, η αλήθεια δεν έχει και πολλές πιθανότητες επιβίωσης από εποχή σε εποχή;

«Η αλήθεια ήταν πάντα, σε κάθε εποχή, περιθωριακή».

-Μόνο οι ποιητές μεταφέρουν την αλήθεια στο πέρασμα του χρόνου;

«Ο,τι είναι περιθωριακό, αυτό πάντα διαδίδει την αλήθεια. Για παράδειγμα, ο Στάλιν ήταν κυρίαρχος, αλλά όχι σπουδαίος. Σπουδαίος ήταν ο Μαγιακόφσκι, που δεν άντεξε».

-Ο Γ. Ρίτσος, με τον οποίο ήσασταν φίλοι, υπήρξε «στρατευμένος» στην υπόθεση της Αριστεράς. Εσείς θα μπορούσατε να «στρατευθείτε» για κάποια ιδέα;

«Όχι. Για εμένα ποτέ η ποίηση δεν μπορεί να είναι εργαλείο. Ποτέ η μεγάλη ποίηση δεν υπήρξε υπηρέτης κάποιας ιδεολογίας. Μόνο η κακή ποίηση».

-Ο Μαγιακόφσκι…

«Αυτοκτόνησε. Προσπάθησε να κάνει την ποίηση μέρος της επανάστασης -όχι το αντίθετο- και απέτυχε. Δεν άντεξε. Γι’ αυτό και αυτοκτόνησε. Η ποίηση του Ρίτσου, αυτή που έχω διαβάσει, δεν είναι κομμουνιστική. Δημιούργησε έναν παράλληλο κόσμο, δεν μίλησε απευθείας για τον κομμουνισμό. Μιλούσε για την καθημερινή ζωή. Ως άνθρωπος μπορεί να ήταν κομμουνιστής, αλλά αυτό είναι άλλο. Στην ποίηση μεταφέρεις την εμπειρία, όχι την πληροφορία. Μια ερωτική εμπειρία, για παράδειγμα, όταν τη μεταφέρεις στην ποίηση δεν μιλάς για τα μαλλιά, τα μάτια, το σώμα. Φτιάχνεις έναν φανταστικό παράλληλο κόσμο που να ανταποκρίνεται αισθητικά στα βιώματά σου. Ο Ρίτσος μιλούσε για το πνεύμα της επανάστασης, δεν περιέγραφε ρεαλιστικές καταστάσεις.

-Γιατί δεν ακούγεται πια η φωνή των ποιητών; Δεν μιλάνε; Δεν τους αφήνουν να ακουστούν;

«Όπως σας είπα και πριν, σε κάθε εποχή, σε κάθε καθεστώς, οι ποιητές ήταν περιθωριακοί. Ο Μαλαρμέ δεν μπορούσε να βρει ούτε εκδότη. Στις μέρες μας είναι και η θορυβώδης και εύκολη κουλτούρα της εποχής που σκεπάζει τη φωνή τους.  Πολιτιστικά, ζούμε σε μία περίοδο παρακμής, και γι’ αυτό είμαστε όλοι υπεύθυνοι».

-Ο Δημήτρης Άναλις μου έχει πει -εγώ δεν το έχω διαβάσει- ότι το Κοράνι σε δύο τρία εδάφια καταδικάζει τους ποιητές, γιατί ο λόγος είναι του θεού.

«Κάθε θρησκεία είναι εναντίον της ποίησης. Όλες οι θρησκείες και κυρίως οι μονοθεϊστικές ισχυρίζονται ότι αυτές κατέχουν το λόγο της αλήθειας, ενώ η ποίηση ήταν πάντα, και πριν τις θρησκείες, ένας τρόπος να πεις την αλήθεια. Το κλειδί της αλήθειας. Οι θρησκείες εξόρισαν και την ποίηση και τη γνώση. Ο χριστιανισμός, ο ισλαμισμός και ο ιουδαϊσμός είναι παρακμιακές θρησκείες».

-Τις πολυθεϊστικές θρησκείες, όπως το ελληνικό δωδεκάθεο, τις βρίσκετε πιο ενδιαφέρουσες;

«Όλοι οι πολιτισμοί πριν το μονοθεϊσμό ήταν πιο ενδιαφέροντες. Των Ελλήνων, των Σουμέριων, της Βαβυλωνίας… Το ότι επέλεξα το όνομα Άδωνις δεν είναι τυχαίο».

-Αλήθεια, γιατί το επιλέξατε;

«Βασικά γιατί όταν άρχισα να στέλνω σε εφημερίδες ποιήματα που τα υπέγραφα με το όνομά μου δεν τα δημοσίευε κανείς. Όταν τα υπέγραψα ως Άδωνις, τα δημοσίευσαν αμέσως».

-Δεν φανερώνει ναρκισσισμό η επιλογή του συγκεκριμένου ονόματος ανάμεσα σε τόσα άλλα της ελληνικής μυθολογίας;

«Για εμένα ήταν το μέσο να βγω από τον εαυτό μου. Το άλλο μου όνομα είναι πιο ναρκισσιστικό. Ο Άδωνις είναι ο «άλλος». Μία μέρα διάβασα το μύθο του Άδωνι. Λίγο καιρό αργότερα, ενώ περπατούσα δίπλα σε ένα ποτάμι -το οποίο ονομάζεται Άδωνις- κι έβλεπα τα νερά του, που όταν βρέχει παίρνουν κόκκινο χρώμα, σκέφτηκα: να! είσαι σαν τον Άδωνι και οι εκδότες σαν τον κάπρο που θέλει να σε σκοτώσει. Τότε έστειλα τα ποιήματά μου στους εκδότες με το όνομα αυτό και τα δέχθηκαν αμέσως. Με κάλεσαν μάλιστα να πάω να με γνωρίσουν. Όταν με είδαν έτσι μικρό, φτωχό και κακοντυμένο, δεν πίστευαν ότι ο Άδωνις ήμουν εγώ».

-Ο ισλαμισμός και ο φονταμενταλισμός πώς έχει επιδράσει στον αραβικό πολιτισμό;

«Μιλάμε για μουσουλμανικές κοινωνίες. Είναι φυσικό να υπάρχει φονταμενταλισμός. Αυτό δεν είναι καινούργιο. Αυτό που είναι καινούργιο είναι η ιδεολογικοποίησή του. Και αυτό είναι πράγματι πρόβλημα».

-Ποια απελπισία ή τι άλλο μπορεί να οδηγεί στην Παλαιστίνη μία γυναίκα έγκυο, που κουβαλάει τη ζωή, να γίνεται ζωντανή βόμβα και να σπέρνει το θάνατο;

«Είμαι αντίθετος με κάθε μορφή βίας. Είναι παράλογο, είναι τραγικό, ωστόσο μπορώ να το καταλάβω. Είμαστε υποχρεωμένοι να το καταλάβουμε όλοι. Πώς να βγούνε από αυτήν την τραγωδία; Έχετε καμία ιδέα;»

-Αλήθεια, το μέρος όπου γεννηθήκατε ονομάζεται Λαοδίκεια;

«Ναι, είναι μια περιοχή απ’ όπου πέρασε και ο Μέγας Αλέξανδρος. Επίσης είναι κοντά εκεί όπου οι Φοίνικες εφηύραν το αλφάβητο».

-Πώς εξηγείτε ότι οι λαοί που έχουν τους παλαιότερους πολιτισμούς έχουν μείνει πίσω σήμερα;

«Θα χρειάζονταν πολλοί, ιστορικοί, ανθρωπολόγοι, ειδικοί επιστήμονες για να απαντήσουν στην ερώτηση αυτή. Νομίζω ότι υπάρχει ένας συνδυασμός αιτίων. Γιατί η Ελλάδα του Αισχύλου, του Πλάτωνα, του Αριστοτέλη τελείωσε; Πρέπει να καταλάβουμε ότι και οι πολιτισμοί πεθαίνουν».

-Υπάρχει σοβαρό πρόβλημα ελευθερίας στα αραβικά καθεστώτα. Σας απασχολεί αυτό;

«Φυσικά. Τα βιβλία μου είναι απαγορευμένα σε πολλά κράτη. Τα διαβάζουν όμως στα κρυφά. Είναι επακόλουθο να υπάρχει το πρόβλημα αυτό από τη στιγμή που υπάρχουν δικτατορικά καθεστώτα».

-Και γιατί, κατά τη γνώμη σας, υπάρχουν τόσα δικτατορικά καθεστώτα στα αραβικά κράτη;

«Ρωτήστε τις ΗΠΑ, όχι εμένα».

VASSILIKISIOYTI

ΑΠΟ ΤΗ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΑΡΑΒΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ

Ευθυμίου Γ. Άσσου

Κορφολογήματα Από Την Σύγχρονη Αραβική Ποίηση

Ευθυμίου Γ. Άσσου Κορφολογήματα Από Την Σύγχρονη Αραβική Ποίηση