Ανδρέας Καραντώνης
Απ’ το βιβλίο του “Ποιητικά (Κριτικά Κείμενα)” που εκδόθηκε το 1977 απ’ τις εκδόσεις Νικόδημος.
Γράφει για τον Άθω Δημουλά (σύζυγο της Κικής Δημουλάς), Σελίδες 364-376, γραμμένο το 1974:
Υπάρχουν ακόμη άνθρωποι που εργάζονται αθόρυβα για την ποίηση γιατί ξέρουν πως ο θόρυβος δεν ξεγελά εκείνους που ξέρουν και πως η σύγχρονη ποίηση δεν σηκώνει πια θόρυβο.
[…] …με τους φροντισμένους στίχους του προσπαθεί να διευκρινίσει τα όρια που χωρίζουν αυτή την πραγματικότητα’ (τη ζωή) από την ‘άλλη’, δηλαδή την ποίηση μα στην προσπάθεια του-κι’ αυτό είναι το καλύτερο-τα όρια συγχέουνται και από την ευτυχισμένη αυτή σύγχιση, προβάλλει το ποίημα.
[…] Να, λοιπόν, ο Δημουλάς, μελετώντας ένα άγαλμα μέσα σ’ ένα μουσείο, γράφει αυτό το ωραίο σονέττο:
“Το ακέφαλο άγαλμα στημένο-στη μέση της αίθουσας, κοιτάζω-Απ’ τα πόδια του ως το λαιμό σπουδάζω-τις λεπτομέρειες: το λυγισμένο κάπως-γόνατο, το τεντωμένο-χέρι, τους μυς του στήθους. Αλλάζω-θέση και απόσταση. Θαυμάζω-στο σύνολο το σώμα. Και προσμένω-από τη μια στιγμή ως την άλλη-(της φαντασίας η δύναμη μεγάλη-όταν σε τούτο η τέχνη βοηθεί),-ασύγκριτα προσθέτοντας κάλλη,-στην θέση, απ’ όπου λείπει, να φανεί-υπέροχο, απολλώνειο, το κεφάλι”
[…]…ο δεκατετράστιχος ‘Ορέστης’ του, …είναι μια ήρεμα τραγική, ψυχρά τραγική ενατένιση του κενού της ύπαρξης:
Άρχισεν η ζωή σου με φόβον και φυγή.
Κι αντί γι’ αγώνες, μάχες και για νίκες
να ενδιαφέρεσαι-φύτρα βασιλική-
ένα πιο περιορισμένο στόχο βρήκες
έτοιμο, συγκεκριμένο και σαφή:
την εκδίκηση
[…]
Αλλά ίσως και να θεωρείς
μάταιη την κάθε πράξη. Όπως εμείς.
Μάρμαρα που διανοούνται ποιητικά, θα χαρακτήριζε ένας ιδιόρρυθμος τα σονέτα αυτά. […] Ο Δημουλάς, διαθέτει δικά του, πολύ λεπτά εργαλεία ποιητικού στοχασμού. Είναι μια νησίδα, γυμνή, ξερή, μακρινή, μέσα στην απέραντη στιχοθάλασσα της εποχής μας. Μια νησίδα όμως που έλκει…
[…] Στο πρώτο επίπεδο (του στοχασμού), ο Δημουλάς ανέβηκε μόνος του. Τον έφερε εκεί η ιδιοσυγκρασία του, καλλιεργημένη κιόλας από την επιστημονική του μόρφωση και μάθηση, από το επάγγελμα του. Μηχανικός, βγαλμένος από το Πολυτέχνειο. Τρομάζουμε στη λέξη Πολυτεχνείο.[…] Δηλαδή, ο νους μας πάει σαγηνευτικά και με δόσεις μαζί, προς τον κόσμο του Πώλ Βαλερύ.
[…] Παράδειγμα από τα πιο πειστικά και τα πιο ωραία: “Της μιας λεπτομέρειας έξαρση, της άλλης-λήθη, η ανάμνηση επιλογή είναι,-αφαίρεση. Τυχαία, ή θεληματική-συχνά.-Και ρευστή, κι’ ευμετάβολη.-Εναλλάσοντας το φωτισμό των μερών,-το μέτρο των πραγμάτων αλλάζει-ρυθμίζοντας μέσα μας τη διήθηση τους.-Διαστροφή έτσι των γεγονότων γίνεται-όσα ο προχωρών χρόνος στο παρελθόν στέλνει. Δημιουργία γίνεται η ανάμνηση.-Που τη λέω παράθυρο και ανοίγει σ’ ένα κόσμο δικό μου και πυκνό-ή τη λέω φυτό βαθύρριζο, χυμώδες/ φως που λιμνάζει κάπου/ ακόμη πλούτο τη λέω, και καταφύγιο,-πηγήν, η δάσος όπου κανείς χάνεται. Και, πάντως, πρόθυρο: της τέχνης.”
Φωτογραφία του Δημουλά:
Βιογραφία:
Athos Dimoulas (Άθως Δημουλάς) (Athens, 1921–1985) was an award-winning Greek poet. He studied civil engineering at the National Technical University of Athens and abroad (in Belgium, England and France), and worked for the Hellenic State Railways from 1944 to 1972. His collection of poems Άλλοτε και αλλού was awarded the State Prize for Poetry in 1967.
[…] Μιλήσαμε για το δεύτερο επίπεδο που ανέβηκε ο Δημουλάς… .Το επίπεδο της φραστικής εγκράτειας, του το υπαγόρευσε αυτό η ίδια η φύση της ποίησης του….Μα τον βοήθησε πολύ και ο Καβάφης.
[…] Και μια που ο Καβάφης ολοένα μεγάλωνε σαν ποιητής, και μέσα κι’ έξω από την Ελλάδα, γιατί να μη γινόταν κι΄αυτός κάτι σαν αρχή παράδοσης, κάτι σαν ‘Πατέρας’ της νέας μας λογοτεχνίας, με τον τρόπο που έγινε ο Σεφέρης η που είχε συλλάβει πιο παληά ο Παλαμάς στο ομώνυμο ποίημα του, θεωρώντας ‘Πατέρες’ της λογοτεχνίας μας, τη λαογραφία,..,τον Σολωμό, τον Βαλαωρίτη, τον Ψυχάρη-και τον εαυτό του.
[…] Οπωσδήποτε, υπάρχει στα γράμματα μας μια ποιητική επικράτεια Καβάφη. Σ’ αυτήν θα βρούμε τοποθετημένους ποιητές αξιόλογους, όπως τον Αλέξανδρο Μάτσα, και τον Αλέξανδρο Μπάρα.
[…] Στην περίπτωση του Δημουλά μας προσφέρεται ένα αρωματικό απόσταγμα ποίησης…μια προσταγή για χαλιναγώγηση του λόγου.
[…] Όμως, αυτή η πνευματική συνοδοιπορία μας με τον Άθω Δημουλά, μας βοηθάει να αισθανθούμε βαθύτερα και οξύτερα τα ποιήματα του […] Κάθε ποίημα του, είναι μια διάρθρωση-με ψυχικά στηρίγματα-προτάσεων επιγραμματικά ποιητικών, που προυποθέτουν και άσκηση σκέψης και εργαστηριακή προπαρασκευή της φραστικής και ικανότητα για ονειροπόληση όχι στους χώρους της εικονοπλαστικής φαντασίας-υπερρεαλιστικής η κλασσικής-αλλά στην περιοχή του νου..
“Και γνωρίζω, δεν υπάρχει προστασία-μέσ’ το πληθος. Απ’ τον κατατρεγμό-της μοίρας, δεν σώζ’ η ανωνυμία.-Οι συμφορές πέφτουν σε ισχυρούς-και σε ανίσχυρους. Μέσ’ στην ανωνυμία-φεύγεις μονάχα μερικούς κινδύνους”. Ο Δημουλάς είναι ένας “Έλλην ποιητής”, όχι μόνο με σοφία, αλλά και με παιδεία. Άς τον προσέξει επιτέλους και η κριτική που τόσο εύκολα εγκωμιάζει μόνο την άναρθρη και αλητοπρεπή ποίηση.
Recent Comments